Mới đây, thể thao Trung Quốc vừa giành đến 50% huy chương vàng cho bộ môn cử tạ tại giải Olympic Tokyo. Tuy nhiên, kỳ tích có thể sẽ khó xuất hiện được trở lại trên đất nước Pháp trong 3 năm nữa, vì bộ môn cử tạ đang đứng trước nguy cơ bị loại khỏi Olympic 2024. Theo giám đốc điều hành cử tạ Mỹ thì bộ môn cử tạ gần như chắc chắn sẽ bị khỏi cuộc thi Olympic, trừ khi là ban lãnh đạo Liên đoàn cử tạ của thế giới phải từ chức.
Cử tạ cũng được biết đến là một trong những môn thể thao có nhiều hy vọng giành huy chương vàng ở các kỳ thi Olympic của thể thao Việt Nam. Thế nhưng bộ môn thể thao này đang có nguy cơ bị loại khỏi các chương trình thi đấu Olympic trong tương lai nếu vấn nạn doping không được giải quyết kịp thời.
Môn cử tạ đứng trước nguy cơ loại khỏi Olympic
Với 3 tiêu chí cơ bản của tinh thần Olympic là “cao hơn, nhanh hơn, mạnh hơn”, cử tạ là một trong những môn thể thao lâu đời và cơ bản nhất của Olympic, xuất hiện ngay từ lần tổ chức đầu tiên năm 1896.
Cử tạ đối mặt với vấn nạn doping
Tuy nhiên vài năm qua, cử tạ đối mặt với vấn đề nghiêm trọng khi vấn nạn doping tràn lan. Làm hoen ố sự trong sạch, công bằng mà môn thể thao này hướng đến.
Theo AFP, riêng môn cử tạ đã phát hiện 110 trường hợp dính doping tại Olympic, hơn 1/4 tổng số trường hợp ghi nhận ở tất cả các môn và 40 vận động viên đã bị tước huy chương. Ủy ban Olympic quốc tế (IOC) từ tháng 2 năm nay đã cảnh báo Liên đoàn cử tạ quốc tế (IWF) phải làm trong sạch môn thể thao này, nếu không muốn bị loại khỏi chương trình thi đấu của Olympic trong tương lai. “Tình hình càng trở nên nghiêm trọng hơn, những thay đổi mà chúng tôi yêu cầu đã bị IWF bỏ qua, bất chấp những cảnh báo của chúng tôi”. Ông Thomas Bach, Chủ tịch IOC cho biết.
Cử tạ là môn có nguy cơ bị trục xuất khỏi Olymlic
Tại Olympic Tokyo 2020, số lượng vân động viên cử tạ được góp mặt chỉ là 196; so với con số 260 tại Olympic Rio 2016. Trước thềm sự kiện tại Nhật Bản, Olivier Niggli – Tổng giám đốc của Cơ quan phòng chống doping thế giới (WADA) nhấn mạnh có một số môn có nguy cơ bị trục xuất khỏi Olympic vì doping. “Cử tạ là một trong số đó”, ông nhấn mạnh. Theo các quan chức của IOC, WADA, Olympic Tokyo 2020 là cơ hội để IWF ghi điểm; cho thấy nỗ lực là trong sạch môn cử tạ. Nếu không, môn thể thao này có thể bị loại khỏi Olympic 2024 hoặc 2028.
Cử tạ là bộ môn thuộc thế mạnh của Việt Nam
Cử tạ là một trong số ít các môn mà thể thao Việt Nam có thể tranh chấp huy chương ở những sự kiện thể thao lớn nhất thế giới từ Olympic, ASIAD cho đến các giải vô địch thế giới. Trong số 5 tấm huy chương Olympic mà thể thao Việt Nam đã có, cử tạ đóng góp đến 2. Đó là trường hợp của Hoàng Anh Tuấn (huy chương bạc Olympic 2008); và Trần Lê Quốc Toàn (huy chương đồng Olympic 2012).
Tuy nhiên cũng như tình trạng chung diễn ra với IWF; doping cũng là vấn đề nhức nhối với cử tạ Việt Nam. Trong năm 2019 và 2020, cử tạ Việt Nam đã có 4 tuyển thủ bị phát hiện dính doping gồm Trịnh Văn Vinh, Nguyễn Thị Phương Thanh, Nguyễn Thị Thu Trang và Bùi Đình Sáng. Ngày 28.5 vừa qua, Cơ quan khảo thí quốc tế (ITA) từng yêu cầu IWF; phải có án phạt dành cho cử tạ Việt Nam về kết quả vòng loại Olympic Tokyo 2020.
Việt Nam bị mất đi thế mạnh tranh chấp huy chương
Cũng vì doping từ chỗ có 3 suất dự Olympic Tokyo 2020, cử tạ Việt Nam bị cắt chỉ còn 2 suất đồng nghĩa với việc mất đi 1 cơ hội để tranh chấp huy chương. Rõ ràng, những cảnh báo làm trong sạch từ IOC không chỉ là lời cảnh tỉnh cho IWF mà cũng là vấn đề cần được Tổng cục thể thao Việt Nam nói chung và Liên đoàn cử tạ Việt Nam nói riêng xem xét thấu đáo, để hạn chế hoặc loại bỏ vấn nạn doping.
Bởi một khi cử tạ bị loại khỏi Olympic; Việt Nam sẽ mất đi một môn thế mạnh để có thể tranh chấp huy chương. Ngoài ra, việc đầu tư trọng điểm cho cử tạ có thể phải xem xét lại; ảnh hưởng đến rất nhiều vận động viên, huấn luyện các các tuyến từ đội tuyển đến các địa phương.
Lịch sử thi đấu cử tạ tại Thế vận hội
Nội dung thi đấu Cử tạ xuất hiện ngay ở Thế vận hội mùa hè đầu tiên tại Athens năm 1896, nhưng khi đó Cử tạ là nội dung tổ chức trong sân dành cho môn Điền kinh và chỉ dành cho Nam. Tuy nhiên tại Thế vận hội Mùa hè 1900 lại không có cử tạ. Cử tạ trở lại vào năm 1904 nhưng lại bị bỏ sót vào Đại hội 1908 và 1912. Trong 2 kỳ Đại hội có thi đấu Cử tạ nói trên đó; người ta đặt ra hai nội dung khác nhau là “Cử tạ một tay” và “Cử tạ hai tay”. Trong Thế vận hội 1896, người thắng cuộc “Cử tạ một tay” là Launceston Ellio. Còn nhà vô địch của nội dung kia là Viggo Jensen.
Cử tạ trở lại đấu trường Olympic vào Thế vận hội Mùa hè 1920; và giờ nó đã trở thành một bộ môn được tổ chức thi đấu riêng. Cũng từ đại hội 1920, các nội dung Cử tạ được phân theo hạng cân; và các lực sĩ phải thi đấu bằng cả hai tay. Từ Thế vận hội mùa hè 2000, các nội dung Cử tạ dành cho Nữ được đưa vào thi đấu.